Joga Kundalini jako forma psychoterapii przez ciało – podejście interdyscyplinarne

Co to jest joga kundalini?

Joga kundalini to starożytna praktyka, która łączy w sobie techniki oddechowe (pranajamę), sekwencje ruchów (tzw. krije), mantry, mudry i medytację. Jej celem jest przebudzenie i podniesienie energii kundalini – symbolicznie przedstawianej jako spirala u podstawy kręgosłupa – co prowadzi do głębokiej przemiany psychicznej, emocjonalnej i duchowej.

To, co czyni jogę kundalini wyjątkową, to jej precyzyjność i celowość – każda krija została stworzona tak, aby działać na określone układy fizjologiczne i energetyczne, zwłaszcza na układ nerwowy i emocjonalny. Dzięki temu praktyka ta staje się czymś więcej niż duchową dyscypliną – staje się formą somatycznej psychoterapii.

Nerw błędny i teoria poliwagalna – naukowe podstawy

Stephen Porges, autor teorii poliwagalnej, podkreśla, że nasze zdrowie psychiczne zależy od zdolności do regulacji autonomicznego układu nerwowego – w szczególności nerwu błędnego (vagus nerve).

To właśnie ten nerw umożliwia:

• odczuwanie bezpieczeństwa i więzi (stan zaangażowania społecznego),
• aktywację walki lub ucieczki,
• oraz stany odcięcia i dysocjacji (zamrożenie).

Joga kundalini aktywuje wentralną część nerwu błędnego – odpowiedzialną za poczucie ugruntowania, kontaktu i spokoju – poprzez rytmiczne oddechy, mantry i ruchy zsynchronizowane z oddechem. Regularna praktyka przywraca równowagę emocjonalną i zdolność do regulacji napięcia, co czyni ją szczególnie skuteczną w leczeniu traumy, lęków i depresji.

Bioenergetyka – emocje zapisane w ciele

Alexander Lowen, twórca bioenergetyki, twierdził, że ciało przechowuje historię naszego życia emocjonalnego. Napięcia mięśniowe, postawa i sposób oddychania są odbiciem naszych przeżyć – często tych stłumionych lub nieprzeżytych w pełni.

Kundalini joga, przez dynamiczne krije i głębokie oddechy, umożliwia uwalnianie tych emocji z ciała. Podczas praktyki mogą pojawić się reakcje takie jak:

• drżenie,
• łzy,
• śmiech,
• złość.

To naturalne – to znaki, że ciało uwalnia to, co było zamrożone. Dzięki strukturze i rytuałowi praktyki, proces ten odbywa się w sposób bezpieczny i zintegrowany.

Spotkanie z nieświadomością – ścieżka Junga

Carl Gustav Jung uważał, że uzdrowienie wymaga integracji cienia – tych części nas samych, które wyparliśmy lub odrzuciliśmy. Joga kundalini, dzięki medytacjom i transowym technikom, sprzyja wewnętrznej introspekcji i kontaktowi z nieświadomością.

Mantry i rytmiczne sekwencje wpływają na fale mózgowe (theta i alfa), co przypomina stany hipnagogiczne i śnienie na jawie. Praktykujący często doświadczają wizji, wspomnień, wglądów – podobnych do tych, które pojawiają się w głębokiej psychoterapii jungowskiej.

Kundalini joga w psychiatrii – praca Shannahoff-Khalsy

David Shannahoff-Khalsa, neurobiolog i jogin, stworzył kliniczne protokoły jogi kundalini wspierające leczenie:

• depresji,
• PTSD,
• OCD,
• schizofrenii,
• zaburzeń lękowych i osobowości.

Jego badania z użyciem EEG, MRI i analizy neuroprzekaźników pokazują, że praktyka jogi kundalini:

• zmienia aktywność mózgu (harmonizuje półkule),
• reguluje układ limbiczny (emocje),
• wspomaga neuroplastyczność.

Dzięki temu może być stosowana jako komplementarna forma psychoterapii, a w niektórych przypadkach – jako jej rdzeń.

Inspiracje z innych podejść

Współczesne metody terapeutyczne coraz częściej podkreślają rolę ciała w leczeniu psychiki:

• Peter Levine (Somatic Experiencing): joga kundalini pozwala „dokończyć cykl traumy”, uruchamiając naturalne mechanizmy rozładowania napięcia.
• Bessel van der Kolk: praktyka jogi przywraca kontakt z ciałem, co jest kluczowe w leczeniu PTSD.
• Stanislav Grof: techniki oddechowe z kundalini jogi mają wiele wspólnego z oddechem holotropowym, prowadząc do doświadczeń transpersonalnych.

Dlaczego joga kundalini jest unikalna?

🔹 Działa wielopoziomowo – jednocześnie na ciało, emocje, energię i świadomość.
🔹 Ma strukturę terapeutyczną – każda krija ma określony początek, rozwinięcie i zakończenie.
🔹 Wspiera samoregulację – pacjent uczy się technik, które może stosować samodzielnie.
🔹 Jest elastyczna – różne zestawy dopasowane do różnych potrzeb i zaburzeń.
🔹 Łączy tradycję ze współczesną psychologią i neuronauką.

Podsumowanie

Joga kundalini to coś więcej niż praktyka duchowa – to żywa, precyzyjna forma pracy z psyche i ciałem. Z powodzeniem może być stosowana jako element psychoterapii, zwłaszcza w podejściu holistycznym, gdzie ciało jest traktowane jako klucz do emocji, pamięci i uzdrowienia.

W Ośrodku Insight Out Medicus inspirujemy się zarówno tradycją Wschodu, jak i nowoczesną nauką – by wspierać naszych klientów na głębokim, autentycznym poziomie.